«Часам не атрымаць таго, чаго хочаш, — і ёсць шацунак»

Мы вырушаем у вёску Бузуны, што недалёка ад Ракава, дзе і пасялілася сям'я Берасневых — Павел, Воля, а таксама іх дачка Стэфа. Хата і сапраўды знаходзіцца з самага краю – за ўчасткам сцяной узвышаецца лес. Дом звонку выглядае кампактным, акуратным, у амерыканскім стылі.

Берасневы знаёмяць нас з прасторай і расказваюць гісторыю будаўніцтва.

— Мы хацелі сабе хату "пад ключ" — каб купіць праект, і нам усё пабудавалі. Таму мы выбралі з існуючых праектаў той, які тады нам найбольш падабаўся і пасаваў. Нам вельмі спадабалася, што ў ім вялікі хол, — апісвае сваё ўражанне Воля, — няма дурных калідораў, двухпавярховы.

Хаця ў наяўнасці другога паверху Воля бачыць і плюсы.

— У Стэфы вельмі добра развітая каардынацыя. Я звязваю гэта з лесвіцай. Калі яна стала цяжкая, мне было цяжка яе насіць, я проста казала: "Лезь!" Для дзяцей, асабліва старэйшых, каму ўжо 4 гады, гэта самы любімы дом, таму што ёсць другі паверх і лесвіца. Але для бацькоў, вядома ж, — не вельмі. Асабліва, калі ў цябе малое дзіця і спальня зверху.

Увогуле, праект "Хата з краю" таму і з'явіўся, што Воля і Павел з часам сталі заўважаць недахопы і памылкі ў сваім доме і вырашылі шчыра дзяліцца імі з іншымі, каб людзі маглі пазбегнуць гэтага пры будаўніцтве свайго жытла. Бо звычайна, як заўважыў Павел, калі сутыкаешся з праблемай, у нас прынята маўчаць.

Самай маштабнай праблемай, з якой давялося сутыкнуцца гаспадарам, — гэта замена ўсяго ўцяпляльніка ў сценах хаты. Перазімаваўшы першы сезон, яны заўважылі, што ў хаце холадна. Выявілася, кампанія, якая збірала дом, паклала ў сцены рулонны ўцяпляльнік, прызначаны для гарызантальных паверхняў. Давялося здымаць усю знешнюю вагонку, замяняць уцяпляльнік на плітны. Балазе, кампанія не адмовілася гэта зрабіць. Магчыма, мяркуе Павел, акурат таму што ў яго ёсць блог, і кампанія пабаялася рэзанансу.

Мы падымаемся наверх, а гаспадары працягваюць пералічваць недахопы, якія знайшліся падчас эксплуатацыі будынка. Тут выявілася дрэнная гукаізаляцыя паміж паверхамі. Таму на дошкі давялося класці яшчэ і ламінат. У кабінеце Паўла, які хоць і выглядае вельмі ўтульна, праз маленькую плочшу і адсутнасць вентыляцыі ўжо праз пяць хвілін становіцца цяжка дыхаць. І гэта праблема, калі ўзімку нельга адчыніць акно.

— Дзіўна, што ў вас у праекце не пралічылі вентыляцыю.

— Не дзіўна! — пярэчыць Воля і смяецца. — Гэты дом вельмі непрадуманы.

Ні Павел, ні Воля, ні іх родныя ў будаўніцтве не разбіраліся. І менавіта таму вырашылі пабудаваць хату "пад ключ". Цяпер жа упэўненыя, што ўласная падрыхтоўка вельмі важная, нават проста самім гугліць, год рыхтавацца.

— Разумееце, у нас проста былі грошы, — кажа Воля. — Калі б у нас не было грошай, магчыма, мы б купілі старую хату. Але ж у нас былі грошы, і мы ні ў чым не разбіраліся. Мы палічылі, што так будзе прасцей: новы дом будзе каштаваць 26 тысяч долараў, зараз мы купім новы домік, пераедзем у класны пасёлак, і ўсё будзе добра.

На сённяшні розум гаспадары не сталі б купляць дом "пад ключ". Цяпер Павел ведае, што на кожным этапе прац трэба запрашаць асобных спецыялістаў.

— Акурат дзякуючы майму блогу і суполцы ў фэйсбуку ўжо сабраўся такі пул адмыслоўцаў у розных сферах. І я ведаю, калі мне трэба зрабіць ацяпленне, я пайду да Анатоля, калі трэба зрабіць каркас дома, я пазваню Сямёну. І фактычна атрымаецца, што я сам буду прарабам і наймаць людзей. Але гэта ўсё досвед. І калі б не было гэтага дома, не было б і досведу.

На самой справе рэальнасць моцна адрозніваецца ад той, якую сям'я ўяўляла сабе да пераезду ў вёску.

— У радзільню мяне забіралі з нашай аднапакаёвай кватэры ў Мінску, — узгадвае Вольга. – З радзільні Паша прывёз мяне ўжо сюды.

— Таму што ў нас быў неабшыты камін — проста кацёл пасярэдзіне, ніякай мэблі, адна канапка, ложачак (мы тады яшчэ думалі, што дзеці спяць у сваіх ложачках), тэрасы таксама не было, лядоўні. І нават дарог тут не было.

І вось сям'я ўжо амаль два гады жыве фактычна на хутары. Зямлю падзялілі на ўчасткі, паабяцалі правесці электрычнасць. Людзі пачалі будавацца, а электрычнасць так і не правялі. Не дапамаглі ні калектыўныя звароты, ні асабістыя размовы. Вось усе і чакаюць, калі пад вокнамі збудаваных дамоў з'явяцца запаветныя слупы лініяў электраперадач, каб пераехаць у Бузуны.

У Берасневых таксама быў выбар: чакаць слупоў, пакуль новаўзведзены дом будзе стаяць і гніць, ці ўзяць электрыфікацыю дома ў свае рукі і ўсталяваць аўтаномную сонечную станцыю. Выбралі другі варыянт.

У Беларусі, сцвярджае Павел, сонечныя батарэі не акупляюцца. Эканоміць на электрычнасці не атрымаецца.

— Мы заплацілі за сваю аўтаномную станцыю недзе 5,5 тысяч долараў — за акумулятары, сонечныя панэлі, інвертар. Мне часта пішуць незнаёмыя людзі, маўляў, раскажы пра сваю аўтаномную станцыю, мы таксама хочам эканоміць.

Пры гэтым уласна Берасневым сонечныя панэлі ўсё ж выявіліся выгаднымі.

— Мы зараз тут жывем на сонечных панэлях паўтара гады. А ў Мінску за арэнду кватэры мы плацілі 200 баксаў у месяц. Тры тысячы шэсцьсот мы зэканомілі на жыллі. Яшчэ год пажывем, і фактычна ўжо панэлі акупяцца. Але гэта толькі таму, што мы здымалі кватэру.

Прыкладна з красавіка па кастрычнік сям'я ўвогуле ні на чым не эканоміць электрычнасць. Працуе лядоўня, уключаецца пыласос, пралка, фен. У разетку можна ўтыкаць усё, што заўгодна, — сонца хапае. Затое фактычна ўсю зіму даводзіцца жыць на бензінавым генератары.

Павел вядзе нас да кантролера, які паказвае зарад ад сонечных батарэй.

— Вось, усё, што нам сёння бог паслаў, — каментуе Павел. — А ў нас у свідравіне помпа вісіць, якая цягне 1,6 кВт. Вось, яна ўключылася на некалькі секунд — і ўсё.

Пралку гаспадары ўключаюць толькі адначасова з генератарам. Гэтай зімой ён спажывае каля 45 літраў бензіну штомесяц.

— Справа ж не ў дарагавізне, — тлумачыць Павел, — а ў камфорце. Гэта ж трэба прывезці бензін у каністры. Заправіць, прыцягнуць. Трэба, каб заўсёды стаяла запасная каністра. Затым бензін скончыўся. Трэба ў генератар даліць яго.

— Ды ладна, табе падабаецца, — устаўляе Воля. — Асноўная праблема генератара, што ён шуміць. Нас ратуюць батарэі. Мы іх зарадзілі гадзіну раніцай і гадзіну ўвечары — і ў нас цішыня.

Калі нарэшце дзяржава правядзе ў пасёлак ЛЭП, інвертар дазволіць гаспадарам размяркоўваць спажыванне з розных крыніц энергіі: калі свеціць сонца, будзе спажывацца сонечная энергія, у адваротным выпадку — з падведзенай да дому лініі электраперадач.

— Мы ў здаровым глуздзе ніколі не пераехалі б адразу з горада на хутар. Мы ж пераязджалі ў перспектыўны катэджны пасёлак. А тут выявілася, што ён не вельмі перспектыўны. Але цяпер нам падабаецца!

Мы дапіваем каву і пакідаем Паўла, Волю і Стэфу насалоджвацца цішынёю ў іх райскім куточку — хаце з краю, аточанай казачным зімовым лесам. А самі пакідаем дзве пары слядоў на свежазамеценай снегам дарозе.